Bệnh nhân kể rằng, khoảng hơn một năm trước bị sưng đau cẳng bàn tay bên phải, tự ý đắp thuốc lên vùng đó. Sau một thời gian ngắn thì tay chảy mủ rồi may mắn tự lành. Tuy nhiên, khoảng một năm tiếp theo, các ngón tay lần lượt không thể tự duỗi lên được nên đã vào viện khám. Ngoài ra, bệnh nhân còn có các triệu chứng khác như mặt tròn, đỏ, da mỏng, dễ xuất huyết, chân tay teo nhỏ, thân hình mập lên…

Qua thăm khám, chúng tôi nhận thấy bệnh nhân bị hoại tử các gân duỗi ngón tay. Đây là tác dụng phụ rất hay gặp của bệnh nhân sử dụng thuốc kháng viêm corticoid. Thuốc corticoid còn biểu hiện nhiều tác dụng phụ trên toàn thân bệnh nhân.

Ngày 28/02/2023, bệnh nhân đã được đội ngũ Chấn thương chỉnh hình của Bệnh viện Hồng Đức II (Quận 12) thực hiện ca mổ cắt lọc, ghép gân tự thân theo phương pháp Pulvertaft cải tiến. Đây là kỹ thuật mổ tương đối phức tạp nhằm giúp bệnh nhân phục hồi chức năng bàn tay. Sau mổ, các bác sĩ cũng lên kế hoạch điều trị toàn diện cho bệnh nhân về các tác dụng phụ do sử dụng corticoid.

Bệnh nhân C. là một trong nhiều trường hợp chúng tôi đã khám và điều trị liên quan đến lạm dụng hoặc sử dụng không đúng cách thuốc Corticoid.

Corticoid có cấu trúc steroid là nhóm thuốc kháng viêm mạnh. Corticoid thường dùng đường uống, hít, bôi ngoài da, tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm vào các vùng mô khác nhau của cơ thể. Thuốc corticoid được gọi đầy đủ là glucocorticoid. Corticoid dùng trong điều trị gồm nhiều loại: dexamethason (thường gọi nôm na là đề xa hay hột dưa, vì thuốc có dạng viên hình hạt dưa),prednison, prednisolon, methylprednisolon, triamcinolon…

Về phương diện chữa bệnh, corticoid là thuốc rất quý do có tác dụng chống viêm, chống dị ứng, ức chế hệ miễn dịch. Nó dùng để chống viêm, giảm đau, trị các bệnh xương khớp, các bệnh tự miễn, các bệnh dị ứng ngoài da và hệ hô hấp (biểu hiện là hen suyễn nặng),bệnh suy tuyến thượng thận. Corticoid còn có nhiều tác dụng khác nhau ảnh hưởng đến sự chuyển hóa chất đường, chất đạm, chất béo, đến sự cân bằng nước và muối khoáng, hệ tim mạch, thần kinh, cơ xương, cùng nhiều cơ quan khác nhau.

Tuy nhiên, corticoid vẫn sẽ có những tác hại nếu dùng không đúng chỉ định, không đúng liều lượng. Do thuốc corticoid có tác dụng giữ nước và chất khoáng natri trong cơ thể gây phù, gây rối loạn chuyển hóa lipid và làm đọng mỡ lại ở trên mặt, cổ và lưng. Nên người dùng thuốc lâu ngày sẽ béo phì, mặt tròn như mặt trăng, nhưng thật ra cơ thể lại bị teo cơ (đây là các biểu hiện trong hội chứng có tên là Cushing). Thuốc còn gây cảm giác thèm ăn làm cho người dùng thuốc ăn ngon hơn.

Ngoài ra, Corticoid còn có các tác dụng phụ nguy hiểm khác như: làm loãng xương, tăng huyết áp, gây huyết khối làm nghẽn mạch, có thể gây loét dạ dày, làm giảm sự đề kháng của cơ thể dễ dẫn đến nhiễm trùng (dễ bị lao, nếu đã bị lao sẽ làm bệnh nặng thêm, hoặc các bệnh nấm). Đặc biệt, nếu dùng corticoid trong thời gian dài sẽ có nguy cơ teo tuyến thượng thận do tuyến này quen với tình trạng có thuốc trong cơ thể sẽ ngưng hoạt động, không còn duy trì chức năng nội tiết, rất nguy hiểm.

---------------

Bệnh viện Đa khoa Hồng Đức II - Sức khỏe của bạn là hạnh phúc của chúng tôi